کودکان اینستاگرامی، پدیده جدید روزگار ما هستند، کودکانی که والدین آنها کسب و کار ویژه‌ای با آنها به راه انداخته‌اند.
این روزها پدیده شومی در فضای مجازی در حال وقوع است و آن عمل‌های زیبایی صورت کودکان اینستاگرامی برای جذب فالوور بیشتر است. فاجعه تلخ از سوی خانواده‌ها برای کودکانشان است و مصداق بارز کودک آزاری محسوب میشود.
به گزارش آرتی‌‌کالا به نقل ازبرنا؛ معمولا تصویری که از کودکان کار در ذهن خود داریم، بچه‌هایی با لباس‌های کهنه، ژولیده و دست‌هایی سیاه در چهارراه‌ها و معابر هستند، کودکانی که به جای تحصیل، به ساعت‌ها کار در روز و گرسنه خوابیدن محکوم هستند اما این همه ماجرا نیست.
اگر سرکی به اینستاگرام بکشید، می‌بینید کودکانی با خنده‌های استثمار شده ، فعالیت همان کودکان کار را انجام می‌دهند؛ یعنی کسب درآمد. اما کار کودک به کسب درآمد ختم نمی شود گاهی آنگونه که عکس های فضای مجازی گویا هستند علاوه بر آرایش حرفه ای کودکان، عمل های زیبایی هم مد شده است، اتفاقی که خود فاجعه ای را رقم می زند.اما ماجرا از کجا شروع شد؟
کودکان اینستاگرامی، کودکان کار مدرن
بارها شنیده‌ایم که کودکان کار خیابانی اجیر باندهای زیرزمینی می‌شوند و این افراد سعی می‌کنند با برانگیختن احساسات مردم درآمدزایی کنند. کودکانی که در سرما و گرما با لباس‌های نامناسب، کودکانه و ناآگاهانه در تلاش هستند عابرین، خیابان‌ها یا راننده‌های منتظر در پشت چراغ قرمز را راضی کنند تا یک بسته دستمال کاغذی، فال یا آدامس از آنها خریداری کنند اما این روزها در فضای مجازی نوع دیگری از کودکان کار مشغول به کار هستند و برای خانواده‌هایشان درآمدزایی می‌کنند. کودکان اینستاگرامی که کودکان کار مدرن هستند.
گاهی می‌بینیم مادری فرزند خردسال خود را به محیطی که ناآشنا با سن و روحیه کودکان است می‌برد و بعد از گرفتن چند عکس و یا ضبط کردن فیلمی از فرزند خود، محیطی را که در آن است به مخاطبین خود نشان می‌دهد و در آخر متوجه می‌شویم که این یک عکس یا فیلم خانوادگی نیست بلکه تبلیغی از یک نمایشگاه یا کافه است. در این بین تنها کسی که متوجه هیچ چیز نخواهد شد، کودکی است که زیبایی‌ها و شیرینی خردسالی او مورد استفاده پدر یا مادرش قرار گرفته و در زمانی که مطلقا و به هیچ شکلی نباید کار کند، نان آور خانواده میشود.
یکی دیگر از اتفاقی که در فضای مجازی افتاده است، کودکان اینستاگرامی هستند که انتشار فیلم هایی، آنها را بدل به سوژه‌هایی برای خندیدن مردم کرده و بعد هم از آنها سلبریتی ساخته است که برای بزرگترها درآمدزایی کنند. مانند امیرعباس، آرات، ساحل، ابوالفضل و بچه‌هایی که همه آنها را می‌‌شناسیم.
آرات معروف‌ترین کودک کار است. یکی از کودکان اینستاگرامی که از یک سالگی بدون آموختن فنون اصولی ژیمناستیک حرکت‌های عجیبی اجرا می‌کند. تعداد فالوئرهای او 4.1 میلیون نفر است. این اعداد برای یک کودک عجیب به نظر می‌رسد. به راستی آیا واقعاً انجام چنین حرکاتی که گاهی یک فرد بزرگسال از اجرای آن باز می‌ماند از یک کودک چهارساله قابل درک است؟ هدف و منطق خانواده او از انتشار اینگونه کلیپ‌ها دیده شدن و جذب فالوئر بالاست یا تقویت استعداد فرزندشان آن هم از راه مجازی؟
بچه من را در اینستاگرام ببینید
از بدو تولد کودک والدین صفحه‌ای اختصاصی برایش باز می‌کنند و لحظه به لحظه بزرگ شدن کودک را به اشتراک می‌گذارند. اولین لبخند، اولین گریه، اولین دندان، اولین تلاش برای حرکت، اولین…. اما مسئله دردناک اینجاست که اینگونه والدین هیچ گونه حریم خصوصی برای فرزندان خود قائل نیستند.
زمانیکه کودک ببیند همه اطلاعات و عکس‌های او با دیگران به اشتراک گذاشته شده است یاد می‌گیرد تا اطلاعات زندگی اش را با دیگران در میان بگذارد. آن زمان خانواده به خود می‌آید و می‌بیند که تمامی اسرار درون خانوادگی شان در این برنامه موجود است.
وقتی تعداد فالوئرها بالا می‌رود، پیشنهادات تبلیغاتی نیز به دنبال آن افزایش پیدا می کند. برخی پدر و مادرها از کودک خود عکس می‌گیرند و منتشر می‌کنند و عملاً کودک خود را به یک کودک کار اینستاگرامی تبدیل می‌کنند. بسیاری از افراد نیز به دلیل زیبایی و جذابیتشان صفحه آنان را دنبال می‌کنند. حقیقتاً پدر ومادرهایی که از این طریق برای خود کسب درآمد می‌کنند در دراز مدت آسیب‌های جدی به دلبندانشان می‌زنند. این کودکان معصوم بی خبر از همه جا که شباهتی هم به دنیای کودکی ندارند، آسیب پذیر می‌شوند و تلاش می‌کنند برای بهتر دیده شدن، نقش خود را به بهترین شکل ممکن ایفا کنند.
درآمدزایی از انتشار عکس کودک در اینستاگرام
این شوها تا جایی پیش می‌رود که حتی خانواده‌ها عکاس استخدام می‌کنند تا با پُست کردن عکس‌های آتلیه‌ای و زیبا از فرزندشان، فالوورهایشان افزایش و درنتیجه تبلیغات بگیرند و درآمدزایی کنند.
یک عکاس تبلیغات می‌گوید: خانواده‌هایی هستند که از انتشار عکس فرزندشان در اینستاگرام درآمدزایی می‌کنند. معمولا در ابتدا خودشان هزینه می‌کنند و با پول دادن به عکاس، طراح و… عکس‌های زیبایی را در پیج اختصاصی فرزندشان آپلود می‌کنند تا فالوور جذب کنند. در نتیجه افزایش فالوور، تبلیغات می‌گیرند و از این طریق درآمدزایی می‌کنند تا جایی که حتی عکاس‌ها به این خانواده‌ها پول می‌دهند تا با عکاسی کردن از بچه‌شان اسم پیجشان در صفحه او تگ شود و تبلیغاتی هم برای آنها شود.
او افزود: هرچقدر تعداد فالوورهای کودکان اینستاگرامی بالا می‌رود تبلیغات آنها هم وسیع‌تر میشود مثلا برای پوشاندن فلان برند خاص بر تن فرزندشان مبلغ هنگفتی می‌گیرند بنابراین عکاسی هم که بخواهد از این بچه عکاسی کند باید به تناسب با آن پول بپردازد تا کار او دیده شود.
این عکاس اظهار کرد: به شخصه ارتباطی با این مدل عکاس‌ها ندارم و دقیقا نمی‌دانم هزینه‌هایی که می‌کنند چقدر است تا الان هم پیشنهاد عکاسی این چنینی برایم رخ نداده است اما از آنجایی که در این حرفه هستم، اطلاع دارم و می‌دانم چنین اتفاقاتی در اینستاگرام رخ می‌دهد.
4 تا 15 میلیون تومان هزینه عکاسی برای عکاس‌ها
عکاس دیگر در مورد قیمت‌ها گفت: از نظر عکاسان حرفه‌ای، عکاسی که برای تبلیغ کار خود و دیده شدن حاضر میشود از دوربین چندمیلیون تومانی خود مایه بگذارد و هزینه کند اما در عین حال برای عکاسی هم پول بدهد، کار درستی انجام نمی‌دهد چون راه درست حرفه‌ای شدن در عکاسی این نیست و متاسفانه الان در فضایی مانند اینستاگرام پُر شده است از این مدل عکاس‌ها که سعی می‌کنند با عکاسی کردن از این افراد معروف مشهور شوند و کارشان دیده شود.
او افزود: بنابر پروژه‌های مختلف مبالغ متفاوت است اما میانگین می‌توان گفت یک عکاس از 4 تا 15 میلیون برای عکاسی هزینه می‌کند البته این کار می‌تواند یک سرمایه گذاری هم محسوب شود چون اگر کار عکاس درست باشد می‌تواند بعدا از همین راه درآمد کسب کند و پولی که هزینه کرده است را برگرداند.
عمل‌های زیبایی کودکان اینستاگرامی
زمانی کودکان فقط با گفتار، رفتار و عکس‌های بامزه مورد توجه قرار می‌گرفتند و دنبال کننده برای خود می‌یافتند، دنبال کنندگانی که با افزایش تعداد آنها، فضای استفاده اقتصادی برای والدین این کودکان ایجاد می‌شد اما این سرقت دنیای کودکانه از سوی والدین، این روزها از بعد اقتصادی خارج شده و حتی سلامت جسم و روح این کودکان را نشانه گرفته است. این روزها عمل‌های زیبایی بر صورت این کودکان برای جذب فالوور بیشتر دیده میشود که خود فاجعه تلخ از سوی خانواده‌ها برای کودکانشان است و مصداق بارز کودک آزاری محسوب میشود. عمل‌های بینی، گوش، پلک، لب و… این روزها در بچه‌های اینستاگرامی دیده میشود که می‌تواند زنگ هشدار را به صدا دربیاورد.
هیچ پیشنهادی برای جراحی زیبایی کودکان نداریم
یک پزشک جراح زیبایی با تکذیب این موضوع گفت: تاکنون چنین موضوعی به گوش من نرسیده است که خانواده‌ای حاضر باشد فرزند زیر 15 سال خود را به تیغ جراحی بسپارد.
او افزود: نه خود من نه همکارانم تاکنون پیشنهادی مبنی بر انجام عمل زیبایی مانند بینی، گوش، گونه و… نداشتیم.
پیشنهاد جراحی زیبایی کودکان داشتم اما انجام ندادم
یک جراح زیبایی دیگر با تایید این موضوع گفت: پیشنهاداتی برای انجام عمل زیبایی در سنین پایین داشتیم و هستند خانواده‌هایی که بچه‌هایشان را برای انجام عمل زیبایی به کلینیک می‌آورند.
او افزود: انجام عمل زیبایی برای افراد زیر 18 سال برخلاف اصول اخلاقی است به همین دلیل بنابر وجدان کاری و اخلاقی تاکنون چنین عمل‌هایی انجام ندادم.
به خطر افتادن حریم خصوصی کودکان با انتشار عکس‌های آنها/ قرار نیست بچه‌ها زیرسلطه ما باشند
علی‌قارداشی، روانشناس درباره آسیب‌هایی که کودکان اینستاگرامی را تهدید می‌کند، می‌گوید: قبل از هر چیزی باید به والدین آموزش دهیم که چرا این کار اشتباه است، چرا جرم است و چرا بچه‌ها با این اقدام ناآگاهانه آسیب می‌بینند. جواب این سوال ساده است. ما با انتشار تصاویر فرزندمان به طور عمومی، حریم خصوصی او را از بین می‌بریم. منِ بزرگسال وقتی عکسی از خودم در فضای مجازی منتشر می‌کنم در واقع خودم تصمیم گرفته‌ام که حریم خصوصی‌ام را بشکنم اما یک بچه ۴ یا ۵ ساله نمی‌تواند در این‌باره تصمیم‌گیری کند.
آسیب‌های شخصیتی با سلطه گری والدین
او افزود: موضوع دیگر اینکه ما انتشار تصاویر و ویدئو از فرزندمان، او را تبدیل به وسیله‌ای برای نمایش دادن می‌کنیم. خودمان فرزندمان را بزک و دوزک می‌کنیم، لباس‌های عجیب می‌پوشانیم و با زبان بی‌زبانی به او می‌گوییم تو یک شیء هستی و وظیفه داری زیبا باشی! متاسفانه حتی دیده شده است که این خانواده‌های ناآگاه لباس‌های فرزندشان را قیمت‌گذاری می‌کنند و به دنبال‌کنندگان صفحه‌شان می‌فروشند.
یعنی کودک در اینجا با چیزهای بی‌ارزش، ارزش پیدا کرده است. کودک یاد می‌گیرد که چیزهای کم‌محتوا و کم‌ارزش دنیا را ارزشمند ببیند. فکر می‌کند که مثلا با تاج و کفش تولدش موجود ارزشمندی شده است و از طرفی انتظار دارد که همه‌جا با او این‌طور رفتار کنند.
قارداشی اضافه کرد: ما هنوز این را یاد نگرفته‌ایم که بچه‌های ما موجوداتی مجزا هستند و قرار نیست زیر سلطه ما باشند. بعضی از این بچه‌های اینستاگرامی اتفاقی سلبریتی می‌شوند اما نه با برنامه قبلی. مثلا مادری اتفاقی ویدئویی از شیرین‌زبانی فرزندش را به اشتراک می‌گذارد و یک دفعه با استقبال و پیشنهاد تبلیغات مواجه میشود و کم‌کم یاد می‌گیرد از این راه پول دربیاورد. باید به والدین آموزش داد که بچه‌هایشان با این اقدام ناآگاهانه چه آسیب‌های شخصیتی می‌بینند.
تا قوانین فضای مجازی درست نشود، قانون حمایت از اطفال و نوجوانان فایده ندارد
علی اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به خلا قانونی استفاده از فضای مجازی گفت: پدیده فضای مجازی با وجود اینکه سال‌هاست در کشور ما وجود دارد، ساختار قانونی درستی درمورد آن ایجاد نشده و قانونگذار تاکنون به این مسئله کم توجه بوده است.
او با اشاره به استثمار خانواده‌ها از کودکان بیان کرد: استفاده ابزاری از کودکان، کسب درآمد از آنها از طریق تبلیغات نمونه‌ای از کودک آزاری محسوب میشود که این روزها در فضای مجازی باب شده است تا جایی که اسم این کودکان را کودکان کار مدرن می‌گویند.
انتشار عکس و فیلم از کودکان در صفحه‌های اینستاگرام نمونه بارز سوءاستفاده از کودکان است
عنابستانی تصریح کرد: انتشار عکس و فیلم از کودکان در صفحه‌های اینستاگرام نمونه بارز سوءاستفاده از کودکان است که خانواده‌ها برای جذب فالوور و تبلیغات این کار را انجام می‌دهند که کاملا با کرامت انسانی درتضاد است.
این نماینده مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: در کشورهای اروپایی مقررات ویژه‌ای برای کاربران فضای مجازی، اینفلوئنسرها و افراد تاثیرگذار وجود دارد و آنها حتما باید تابع این قوانین رفتار کنند و دربرابر آن پاسخگو باشند اما در کشور ما اینگونه نیست و هرکسی هرکاری دلش می‌خواهد در این فضا انجام می‌دهد.
در اینستاگرام هیچ ساختار و ضابطه‌ای وجود ندارد
این نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم قانون‌‌گذاری در حوزه فضای مجازی تصریح کرد: اینستاگرام بیش از 50 درصد از پهنای باند اینترنت کشور را می‌بلعد اما هیچ ساختار و ضابطه‌ای درخصوص آن وجود ندارد. البته من نمی‌گویم آن را محدود کنیم تمام حرف من این است که مقررات خاصی باید تدوین شود تا افراد در چارچوب معینی در این اپلیکیشن فعالیت کنند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی ضمن درخواستی از دولت گفت: تقاضا دارم دولت نسبت به این قضیه واکنش نشان دهد و با ایجاد ضابطه‌ای استفاده درست از فضای مجازی را به وجود بیاورد تا افراد نتوانند برای دستیابی به فالوور به هرکاری دست بزنند.
عنابستانی اظهار کرد: در قانون حمایت از اطفال و نوجوانان که پس از چندین دهه تصویب شد، اشاره دقیقی به مجازات والدینی که از بچه‌هایشان سوءاستفاده می‌کنند شده است اما این قانون کافی نیست و ما باید برای اجرای درست آن در حوزه فضای مجازی قانون گذاری کنیم.
آسیب‌ها را جدی بگیرید
قابلیت‌های فراوانی که برنامه اینستاگرام دارد غیر قابل انکار است و در جذب مخاطب نیز توانسته فوق العاده عمل کند. کاربران این برنامه اغلب از بازه سنی ۱۴ تا ۲۴ سال هستند. این یعنی زنگ خطری برای والدین که آسیب‌های آن به فرزندانشان را بهتر و بیشتر بشناسند.
یکی از بزرگترین معایب اینستاگرام ایجاد نگرش منفی نسبت به زندگی است. تماشا زندگی‌های زرق و برق دار و اصطلاحاً لاکچری باعث بروز حس حسادت و خودکم بینی میشود. ذهن کنجکاو کودکان و نوجونان با جستجو در صفحات مبتذل و غیراخلاقی دائماً درگیر خواهد بود و باعث ضربه‌های جدی روحی و روانی به آنها میشود.
از طرفی این برنامه به قدری گسترده است که به راحتی ساعت‌ها زمان صرف جستجو در صفحه‌های گوناگون اتلاف میشود در نتیجه زمان استراحت شأن هم کاهش می‌یابد. یکی دیگر از جنبه منفی این برنامه رواج آزار و اذیت‌های اینترنتی است.
از آنجا که دسترسی به پروفایل دیگران کار سختی نیست، روابط خارج از عرف نیز بسیار شایع است. اینجاست که خانواده‌ها با اندک مطالعه و کسب آگاهی بیشتر می‌توانند از ظهور و بروز چنین آسیب‌هایی جلوگیری نمایند.
از سوی دیگر عمل جراحی کودکان یا آرایش حرفه ای آنان مانند کاشت ناخن و رنگ مو و.. همانگونه که در فضای مجازی می بینیم اگر درست باشد خود می تواند از فاجعه ای غیر قابل انکار صحبت کند. فاجعه ای که نباید نسبت به آن چشم پوشید.
